Portret Bogucina z 1944 r. – cz. 2

Personalne zmiany wśród załogi folwarcznej były bardzo częste. Praktycznie co roku, na wiosnę, dokonywano przyjęć i zwolnień ze służby. Oprócz „etatowych” robotników zamieszkujących głównie czworaki, w niektórych budynkach gospodarczych prowizorycznie przystosowanych na tymczasowy pobyt ludzi, mieszkali tzw. Bandosi – najemni pracownicy sezonowi. Ich nazwisk z opisywanego okresu nie sposób przywołać, ponieważ nie zachowała się żadna ewidencja, o ile dla tej grupy była ona w ogóle prowadzona.

Dzięki przeprowadzonym przed paroma laty wywiadom z kilkorgiem mieszkańców naszej miejscowości, którzy służyli dawniej w majątku folwarcznym, udało się ustalić personalia i adresy zamieszkania poszczególnych rodzin „dworskich” z czasów wojennej zawieruchy. Dziś nie żyje już żaden z owych świadków, ale spisane i zarejestrowane na nośnikach cyfrowych wspomnienia pozostaną dla potomnych jedynym i najwiarygodniejszym świadectwem tamtej epoki. Epoki bogucińskiego folwarku u kresu jego działalności.

Według tych ustaleń lokalizacja zabudowy mieszkaniowej wyglądała następująco:

W czterech drewnianych czworakach rozmieszczonych wzdłuż drogi prowadzącej z centrum Bogucina do „Szosy Warszawskiej” mieszkało 16 rodzin.

Dla lepszego zobrazowania czworaki leżące po wschodniej stronie zostały określone jako A i B, a po zachodniej C i D. Stosownie do tej numeracji przedstawiony zostanie dalszy opis. Wizualizacja na bazie Google Maps wykonana przez Jarka Sima powinna pomóc w zlokalizowaniu nieistniejących już budynków na obecnym terenie.

Czworak nr A – Marianna Sobiesiak, Michał Olender, Antoni Stańczyk, Marian Sadowski
Czworak nr B – Piotr Sadowski, Antoni Jędrych, Stanisław Podlaś, Bolesław Duda
Czworak nr C – Natalia Sim, Józef Stępnicki, Władysław Abramek, Katarzyna Daniel
Czworak nr D – Aleksander Saba, Jan Drozd, Władysław Stańczyk, Antoni Kazanowski

W ostatnim, murowanym czworaku [E] mieszkali: Józef Paruch, Janina Kosior, Stefan Sikora i Aleksander Gwiazda.

W budynku rządcy folwarku oprócz Jana Ścirki, mieszkały również rodziny Aleksandra Ciotuchy i Heleny Bilik, natomiast w budynku Wagi Buraczanej mieszkał Stanisław Lewandowski z rodziną.

Domy pozostałych 4 rodzin  – Józefa Rzążewskiego, Karola Zarzeki, Kazimierza Stelmasiaka i Zygmunta Wójcika – znajdowały się w pobliżu zabudowań chłopskich, w okolicy stawu rybackiego, oznaczonego w poprzednim artykule jak staw 5c.

Jak już zostało wspomniane, na północ od zabudowań folwarcznych aż po Karolin, poza Wagą Buraczaną, nie było żadnych zabudowań. Dziś trudno to sobie wyobrazić, ale wtedy od I kolonii do Garbowa, wzdłuż „szosy Warszawskiej” znajdowały się jedynie pola uprawne. Jak ten obszar wygląda dziś pokazuje poniższy film z mapą Google Earth.

6 września 1944 r. Polski Komitet Wyzwolenia Narodowego ogłosił dekret o wprowadzeniu reformy rolnej, w wyniku którego powołano Państwowy Fundusz Ziemi. Fundusz przejął wszystkie nieruchomości ziemskie o powierzchni większej niż 50 ha doprowadzając do likwidacji instytucji dworu szlacheckiego. Tym samym skonfiskowany został również majątek folwarczny w Bogucinie, a następnie rozparcelowany głównie wśród rodzin ze służby folwarcznej. Zagospodarowując otrzymane od państwa tereny utworzyli oni 3 nowe siedliska potocznie nazwane: „Koreą” (ostatnia kolonia przy drodze do Garbowa), „Nad szosą” (gospodarstwa wzdłuż drogi W-wa – Lublin) oraz „Nad kolejką” (najwyżej wysunięta kolonia, pod Karolinem, zawdzięczająca swą nazwę przebiegającej tu trasie kolejki wąskotorowej).

Wszelkie znane i dostępne źródła historyczne pozwalają przypuszczać, że to właśnie na terenie dawnego podwórza folwarcznego zwanego „gumnem”, lub w jego bezpośrednim sąsiedztwie zlokalizowany był ostatni osiemnastowieczny dwór szlachecki samodzielnych władców Bogucina. Jego wizualizację na podstawie inwentarza dworu zachowanego w dokumentach Archiwum Państwowego w Lublinie wykonał Jarosław Sim.

Bardziej szczegółowe informacje o zabudowaniach i służbie folwarcznej oraz charakterze wykonywanej przez nią pracy znajdują się w rozdziale pt. Folwark w Bogucinie.

Cdn.